Akut ya da kronik hastalıkların tedavi yöntemlerinden biri olan cerrahi girişimler, acil
durumlarda hazırlık olmaksızın uygulanabileceği gibi, tanısı konulmuş hastalarda önceden
planlanarak da yapılabilir.
Ameliyat öncesi dönem, ameliyat kararının verilmesi ile başlamakta ve hastanın
cerrahi servise kabulü, ameliyattan öna izni alınarak gece hazırlığı, ameliyat günü hazırlığı, hastanın
ameliyathaneye transferi ve ameliyat masasına yatırılmasına kadar geçen süredeki hemşirelik girişimlerini içerir.
Hastanın iyileşme sürecinde, ameliyat öncesi hazırlık ve eğitim ile ameliyat sonrası
bakım, en az yapılan cerrahi girişim kadar önemlidir. İyileşmenin hızlı olması, bireyin
mümkün olduğu kadar günlük aktivitelerine geri dönmesi, ameliyat öncesi hazırlık ve sonrası bakımın etkinliği ile yakından ilişkilidir.
Ameliyat Öncesi (pre-op) Hasta Değerlendirmesi
Amaç, hastaya uygulanacak cerrahi girişimi ve iyileşmeyi etkileyebilecek risk
faktörlerini belirleyerek cerrahi deneyim süresince hastanın güvenliğini ve rahatını sağlamak
üzere verilerin toplanmasıdır. Bu kapsamda;
Cerrahi girişimle ilişkili risk oluşturabilecek faktörleri belirleme,
Hastanın planlanan girişimle başa çıkma stratejilerini güçlendirmek üzere
psikolojik durumunu değerlendirmek,
Cerrahi girişimden beklenen sonuçları etkileyebilecek sürekli kullanılan
ilaçlar ve alternatif tedavinin kullanıp kullanmadığını belirlemek,
Cerrahi girişimle ilgili gerekli bilginin cerrah tarafından verildiğini ve
izin belgesinin (onam belgesi) imzalandığını belirlemek gerekir.
Ameliyat öncesi hasta hazırlığında belki de en önemli kısımlardan biri ;hastadan ameliyat izninin (onam) alınmış olmasıdır.Günümüzdeki sağlık hizmetlerinin çoğunda artık hasta izni alınarak işlem yapılmaktadır.
Dersimizde bu konuya değinmemize rağmen ,pekiştirmekte fayda var.
Ameliyat İzni
Ameliyat olacak her hastadan, ameliyat küçük bile olsa kesinlikle imzalı ameliyat izni
alınmalıdır. Yazılı ameliyat izni hem hasta hem de sağlık ekibi için yasal güvencedir.
Herhangi bir cerrahi işlem öncesinde hastalar genellikle kuruma özel olan bir izin
formu imzalamalıdır. Böylece hasta, anlamadığı ya da istemediği herhangi bir cerrahi
işlemin yapılmasından korunacağı gibi hastane ve sağlık bakım profesyonelleri de hasta ve
ailesi tarafından yöneltilecek herhangi bir suçlamadan korunmuş olur.
İzin formu hasta kayıtlarının önemli bir parçasıdır ve mutlaka hasta ile birlikte
ameliyathaneye gönderilmelidir.
İzin imzalatmadan önce hastaya ameliyat hakkında yeterli açıklama yapılmalı, olası
komplikasyonlar, gelişebilecek şekil bozuklukları da söylenmelidir.
Bilinçsiz hastalar ve 18
yaşından küçükler için izin formu ebeveynlerine imzalatılmalıdır.
Bireyin kendisinden alınan bilgilendirilmiş izin; hastanın bilinci/akli dengesi yerinde,
verilen bilgiyi anladığını ifade ediyorsa ve sakinleştirici ilaç almadığı zaman geçerlidir.
Yalnız hayat kurtarıcı ameliyatlar acil olduğu durumda izin almadan yapılabilir.
Hiçbir hasta ameliyat onay formunu imzalattırmak için zorlanmamalı ve acele
ettirilmemelidir. Ameliyata girmek istememek bir hastanın en doğal ve yasal hakkıdır.
Ancak bu tip bilgiler belgelenmelidir.
Ameliyat öncesi alınan bilgilendirilmiş izin formu
Ameliyat türü ve amacını,
Ameliyatı yapan cerrahın adını,
Ameliyat risklerini (doku hasarı, biçimsizliği veya hatta ölümü),
Ameliyatın başarı şansını,
Olası alternatif yöntemleri,
Hastanın izini reddetme veya sonra izni geri çekme hakkı olduğu bilgisini
içermelidir.